Rabat dla nabywcy a podstawa opodatkowania w vat w świetle interpretacji indywidualnej wydanej z powołaniem nieskodyfikowanej koncepcji nadużycia prawa

WSA we Łodzi w dniu 20 kwietnia 2016r. wydał wyrok (I SA/ Łd 166/16), w którym nie tylko odniósł się do kwestii wpływu rabatu dla nabywcy na podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług, ale ocenił wydawanie interpretacji indywidualnych z pominięciem przepisów prawa podatkowego wyłożonych przez stronę i powołaniem przez organ interpretujący wynikającej z orzecznictwa TSUE nieskodyfikowanej koncepcji nadużycia prawa w celu uzyskania korzyści podatkowej.

W przedmiotowej sprawie WSA rozpatrywał skargę na interpretację indywidualną wydaną na wniosek Spółki, będącej czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, który zajmując się sprzedażą produktów żywnościowych oraz napojów alkoholowych na podstawie uzyskanych zezwoleń w prowadzonym przez siebie lokalu, wdrożył strategię marketingową, polegającą na sprzedaży przekąsek w zestawach promocyjnych z napojami, w tym napojami alkoholowymi. Przedmiotem dostawy był zestaw: napój i przekąska, pomiędzy którymi brak było związku pozwalającego na uznanie takiego zestawu za jedną rzecz, przy czym rabatowaniu podlegał tylko jeden produkt (napój). W przedstawionych okolicznościach, formułując wniosek o interpretację, Spółka zadała następujące pytania: 1) Czy w przypadku sprzedaży towarów w opisanym zestawie promocyjnym, podstawą opodatkowania VAT, ustalaną odrębnie dla każdego z towarów tworzących zestaw promocyjny, będzie kwota należna za sprzedaż danego towaru, pomniejszona o kwotę należnego podatku, tj. w przypadku przekąski cena sprzedaży, a w przypadku napoju cena sprzedaży uwzględniająca udzielony rabat? 2) Czy prawidłowe jest traktowanie sprzedaży zestawu jako sprzedaży dwóch oddzielnych towarów i wykazywanie na paragonie fiskalnym zestawu promocyjnego jako dwóch pozycji opodatkowanych różnymi stawkami VAT tj. dla przekąski stawką obniżoną 8% lub 5 % w zależności od rodzaju przekąski, a dla napoju (w tym napoju alkoholowego) stawką podstawową 23%?
Zdaniem Spółki, zgodnie z art. 29a ust. 7 i ust. 10 ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług, w przypadku sprzedaży zestawu promocyjnego “przekąska plus napój” podstawę opodatkowania należy ustalić odrębnie dla każdego z produktów. Podstawą opodatkowania z tytułu sprzedaży napoju w zestawie będzie cena sprzedaży napoju uwzględniająca udzielony rabat, zaś z tytułu sprzedaży przekąski w zestawie – cena sprzedaży przekąski. Ponadto – w opinii Spółki – poszczególne produkty wchodzące w skład zestawu powinny być opodatkowane oddzielnie, według stawek właściwych dla danego towaru, ponieważ między tymi towarami nie istnieje trwały związek funkcjonalny, który powodowałby, że ww. produkty musiałyby funkcjonować tylko razem w zestawie, a ich odłączenie z zestawu miałoby charakter sztuczny.
Minister Finansów stwierdził prawidłowość stanowiska Spółki w zakresie uznania sprzedaży w zestawie za sprzedaż odrębnych towarów; nie zgodził się jednak z oceną dotyczącą ustalenia podstawy opodatkowania. Odnosząc się do opisanego we wniosku mechanizmu polegającego na sprzedaży zestawów składających się z towarów opodatkowanych stawką podstawową VAT (np. napoje) i obniżoną organ stwierdził, że przy określaniu subiektywnego wynagrodzenia za sprzedawane towary należy wziąć pod uwagę całokształt okoliczności towarzyszących takiej transakcji, zwłaszcza to, czy nie stanowią one nadużycia prawa w celu uzyskania korzyści podatkowej. W tym kontekście powołał się m.in. na wyrok TSUE w sprawie C-255/02 Halifax, w którym Trybunał uznał, że ?jeżeli stwierdzono istnienie nadużycia, to przeprowadzone transakcje powinny zostać przedefiniowane w taki sposób, aby odtworzyć sytuację, która istniałaby, gdyby nie dokonano transakcji stanowiących nadużycie”. Zatem okoliczność, że cena (marża) towaru opodatkowanego stawką podstawową (np. alkohol) jest niska, natomiast towaru opodatkowanego stawką obniżoną bardzo wysoka może – zdaniem MF – wskazywać, że zasadniczym celem tych transakcji było uzyskanie korzyści podatkowej.
Na wskazaną interpretację indywidualną Spółka złożyła skargę do WSA w Łodzi, ten zaś skargę uwzględnił. WSA stwierdził, że ?organ winien zawężać pole swych rozważań do przepisów prawa adekwatnych do przedstawionych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych. Nie może natomiast, z braku stosownych podstaw prawnych, wydawać interpretacji z pominięciem przepisów prawa podatkowego wyłożonych przez stronę wnioskującą. Innymi słowy nieprawidłowa jest indywidualna interpretacja, która nie ocenia wykładni i możliwości zastosowania określonych przepisów prawa w określonej we wniosku sytuacji [?], a która dyskwalifikuje stanowisko wnioskodawcy w kontekście nieskodyfikowanej klauzuli generalnej. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie zaistniała taka właśnie sytuacja. Organ przeciwstawił bowiem wykładni art. 29a ust.1 i ust. 7 punkt 2 i ust.10 ustawy o VAT zaproponowanej przez wnioskodawcę, wynikającą z orzecznictwa TSUE nieskodyfikowaną koncepcję nadużycia prawa w celu uzyskania korzyści podatkowej?. Sąd zauważył, że zastosowana przez organ interpretacyjny koncepcja stanowi swoistą klauzulę generalną, mającą zapobiegać oszustwom i nadużyciom podatkowym, która na gruncie VAT znalazła wyraz w wyroku Trybunału z dnia 21 lutego 2006 r., w sprawie C-255/02 Halifax; podkreślił również, że w dacie wydawania zaskarżonej interpretacji w polskim prawie podatkowym nie istniała regulacja prawna klauzuli nadużycia prawa, a organ interpretacyjny nie wskazał, że podstawą prawną dla jego rozważań w zakresie klauzuli obejścia prawa miałby być art. 58 k.c. Zdaniem sądu organ nie ma racji wywodząc, że Spółka dąży do osiągnięcia korzyści podatkowej poprzez zaniżenie podstawy opodatkowania, zaś przekonanie organu, że gdyby cena napoju była wyższa skarżąca odprowadzałaby wyższy podatek należny jest tylko supozycją nie mającą racjonalnego i rynkowego uzasadnienia.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności WSA w Łodzi uchylił zaskarżoną interpretację.

dr Joanna Kiszka
Konsultant podatkowy
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. (32) 259 71 50

Źródło: http://www.isp-modzelewski.pl/component/content/article?id=810&start=2