Zwolnienie diet i zwrotów kosztów otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł. Przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia “obowiązków społecznych lub obywatelskich”, jak więc należy je rozumieć?
Z treści art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy wynika, iż źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście. Jak stanowi art. 13 pkt 5 powołanej ustawy, przychodami z działalności wykonywanej osobiście, są przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7. W myśl natomiast art. 13 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. , za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.

 
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł. Przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia “obowiązków społecznych lub obywatelskich”. Zgodnie zatem z ukształtowanym przez doktrynę poglądem wyrażenie “osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich” należy rozumieć bardzo szeroko, nie ma bowiem legalnej definicji tego wyrażenia ani w przepisach podatkowych, ani też w innych przepisach prawa. W świetle Słownika języka polskiego (Warszawa 1993 r., t. II, str. 435 i III-str. 296), wyraz “społeczny” oznacza między innymi “zorganizowany, przeznaczony dla społeczeństwa, do obsługiwania społeczeństwa, do zaspokojenia jego potrzeb, będący przedstawicielem społeczeństwa, pracujący dla społeczeństwa, dla dobra ogółu”. Jeśli chodzi o wyraz “obywatelski”, to oznacza on “obowiązek obywatelski, prawa obywatelskie, Komitet, Sąd obywatelski, Straż obywatelską zorganizowaną z osób prywatnych, ochotników, niefachowców, do doraźnej pomocy władzom, jako instytucje tymczasowe”. Za pełnienie obowiązków obywatelskich i społecznych należy więc uznać działalność posłów i senatorów, radnych i innych przedstawicieli samorządu terytorialnego, składów komisji wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, składów inspekcji Państwowej Komisji Wyborczej i inspekcji wojewódzkich komisarzy wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Trybunału Stanu, ławników sądów powszechnych.

 
Jak wynika z powyższego, z obowiązkami społecznymi i obywatelskimi mamy do czynienia w przypadku czynności i zadań związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych jakimi są obowiązki wynikające z funkcji, np. radnego, posła, czy senatora. Będą to przede wszystkim obowiązki związane z uczestniczeniem obywateli w sprawowaniu władzy publicznej (zarówno wykonawczej, sądowniczej, jak i ustawodawczej). Dotyczy to również określonych funkcji w ramach organizacji o charakterze społecznym (organizacje pozarządowe), w tym również w ramach wolontariatu.
W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się, że nie daje podstaw do zastosowania przedmiotowego zwolnienia okoliczność, gdy świadczenia te nie zostały określone przez ustawodawcę, tj. świadczenie nie następuje w wykonaniu ustawowego uprawnienia do jego wypłaty – nie zostało przewidziane w ustawie – ustawodawca nie zakwalifikował tych świadczeń do kategorii diet lub zwrotu kosztów (przykładowo wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 9 kwietnia 2010 r. sygn. akt I SA/Wr 136/10, wyrok NSA w Warszawie z dnia 22 kwietnia 2009 r. sygn. akt II FSK 31/08).

Małgorzata Słomka
doradca podatkowy nr 09900
malgorzata.slomka@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 64

Źródło: http://www.isp-modzelewski.pl/component/content/article?id=758&start=9