Opodatkowanie odszkodowań w polskim systemie podatkowym ma bardzo znaczącą rolę, zatem wiedza w tym zakresie jest bardzo istotna.
Na początku należy wskazać, że jak wskazuje przepis art. 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Katalog zwolnień przedmiotowych w okresie ponad 20 lat obowiązywania ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. ulegał wielu zmianom. W katalogu zwolnień przedmiotowych od początku jego funkcjonowania zostały umieszczone zapisy dotyczące zwolnień otrzymanych odszkodowań z podatku dochodowego.
Jako odszkodowanie należy rozumieć świadczenie mające na celu wyrównanie uszczerbku, jakiego doznała osoba na skutek tego, że jej prawnie chronione dobra i interesy zostały naruszone. W polskim ustawodawstwie i orzecznictwie pojęcie ?odszkodowanie? zwykło się łączyć z naprawieniem uszczerbku majątkowego; naprawienie uszczerbku niemajątkowego określane jest natomiast mianem zadośćuczynienia za krzywdę.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzają generalną zasadę, że odszkodowania są zwolnione z podatku, jednak istnieją pewne zastrzeżenia, iż w niektórych przypadkach odszkodowania nie będą podlegały zwolnieniu od podatku i osoba fizyczna będzie miała obowiązek rozliczenia się z urzędem skarbowym z tytułu otrzymanego odszkodowania. Głównie dotyczy to odszkodowań otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przyczyną, dla której ustawodawca wprowadził zasadę zwolnienia odszkodowań z podatku dochodowego jest fakt, że odszkodowanie ma na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody, a nie jego wzbogacenie skutkujące przychodem, od którego co do zasady pobierany winien być podatek. Dodatkowo pomniejszenie odszkodowania o podatek dochodowy w wielu przypadkach może prowadzić do jego radykalnego obniżenia, przez co nie zostanie osiągnięty główny cel odszkodowania w postaci zrekompensowania szkody.
Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania i zadośćuczynienia, o których wysokości i zasadach ustalania mówią bezpośrednio inne ustawy i akty wykonawcze wydane na podstawie tych ustaw. Równocześnie, aby przyznane odszkodowanie lub zadośćuczynienie było wolne od podatku, nie może wynikać z innej umowy lub ugody niż ugoda sądowa.
Reasumując, co do zasady otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów ustaw lub przepisów wykonawczych, odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, renty przyznane na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.
Piotr Zyśk
Młodszy konsultant podatkowy
piotr.zysk@isp-modzelewski.pl
tel. (22) 517 30 60
Źródło: http://www.isp-modzelewski.pl/component/content/article?id=756&start=10
