Zgodnie z ustawą o rachunkowości środki trwałe wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, przy zachowaniu zasady ostrożności. Zasada ostrożności nakazuje aktualizację wartości w jakiej są one wykazywane w księgach rachunkowych i w sprawozdaniu finansowym, do ich wartości możliwej do odzyskania, jeżeli jest ona niższa od wartości, w której dany składnik aktywów jest wykazywany w księgach na dzień bilansowy. Trwała utrata wartości uzasadnia dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość środków trwałych wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.
Przy ocenie potrzeby przeprowadzenia procedury aktualizacji wyceny aktywów należy wziąć pod uwagę m.in. kwestie: czy wystąpiły okoliczności wskazujące na to, że jednostka może nie uzyskać z przyczyn od siebie niezależnych należnych jej kwot pieniężnych; czy istnieją dowody na to, że nastąpiło fizyczne uszkodzenie rzeczowych składników aktywów
np. wynika to z ustaleń spisu z natury; czy jednostka zamierza zaniechać lub restrukturyzować działalność, do której są wykorzystywane określone składniki aktywów, czy istnieją dowody świadczące o tym, że ekonomiczne skutki wykorzystania jakichś składników aktywów są, lub w przyszłości będą, gorsze od oczekiwanych.
Jeżeli jednostka uzna, że zachodzą przesłanki trwałej utraty wartości środków trwałych to dokonuje odpisu aktualizującego, który doprowadzi wartość środka trwałego do ceny sprzedaży netto lub wartości godziwej.
Księgowanie tego zdarzenia gospodarczego:
- WN Pozostałe koszty operacyjne,
- MA Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych.
Jeżeli dany środek trwały był wcześniej przeszacowany to księgowania powinny wyglądać następująco:
- WN Kapitał z aktualizacji wyceny
- MA Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych.
- WN Pozostałe koszty operacyjne (w przypadku gdy wystąpiła nadwyżka).
Przy sporządzaniu sprawozdania finansowego wartość środków trwałych wykazuje w bilansie w kwocie netto pomniejszonej o amortyzację oraz trwałą utratę wartości środka trwałego w odpowiednich pozycjach bilansu.
Autor: Mariusz Klimek
