Kwalifikacja wydatków z tytułu bonusów oraz usług marketingowych na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych

Kwalifikacja prawnopodatkowa wydatków z tytułu bonusów oraz wynagrodzenia premiowego za wsparcie i działania marketingowe bywa na gruncie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej określanej jako: ustawa) przedmiotem rozbieżnych ocen. Istotny wpływ na przyporządkowanie do kosztów uzyskania przychodów ma to czy bonusy te mają  charakter warunkowy, czy też bezwarunkowy.

Wydatki z tytułu bonusów bezwarunkowych bywają uznawane za tzw. pośrednie koszty uzyskania przychodów, o których jest mowa w art. 15 ust. 4d ustawy. Koszty te potrącane są w dacie ich poniesienia, tj. w dniu, na który dany koszt ujęto w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku).
Jeśli zaś wynagrodzenie kalkulowane jest jako procent od obrotu, wówczas możliwe jest zaliczenie tak skonstruowanego bonusu do kosztów bezpośrednich. W ten sposób ujęto bonusy m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 23 grudnia 2009 r. Nr IPPB5/423-613/09-2/AJ wydanej w imieniu MF przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie oraz w interpretacji indywidualnej z dnia 30 września 2008 r. Nr IBPB3/423-574/08/AM wydanej z upoważnienia MF przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach. Ponadto, w  szczególności w interpretacji indywidualnej z dnia 8 października 2008 r. Nr IPPB3/423-1035/08-2/AJ wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, wskazano, iż: ?[…] wypłacane przez Spółkę premie pieniężne, których wysokość uzależniona jest od obrotu, pozostają w bezpośrednim związku z przychodami ze sprzedaży towarów, gdyż wywierają bezpośredni wpływ na decyzje w obszarze poziomu zakupów realizowanych przez klientów, [?]  jak również zachęcają bezpośrednich klientów do podjęcia działań intensyfikujących sprzedaż produktów, utrzymywania odpowiedniego asortymentu i poziomu zapasów w poszczególnych punktach sprzedaży (…). W konsekwencji przedmiotowe premie (wynagrodzenia, prowizje) należy zakwalifikować do kosztów bezpośrednio związanych z przychodami, gdyż dotyczą sprzedaży na rzecz danego kontrahenta i zasadniczo konkretnej, określonej wysokości osiągniętego przychodu”.
Za klasyfikacją tych wydatków jako kosztów bezpośrednich przemawiać może więc fakt, że wysokość płaconego wynagrodzenia, jak również fakt świadczenia usług jest ściśle i bezpośrednio powiązany z poziomem obrotu, a zatem i przychodu, generowanym w związku ze sprzedażą towarów na rzecz kontrahenta. Wynagrodzenia i premie pieniężne, których wysokość jest uzależniona od obrotu, wywierają bezpośredni wpływ na decyzje dotyczące poziomu zakupów realizowanych przez odbiorców. Instrumenty takie jak ?bonusy obrotowe? są zatem elementem strategii marketingowej (kształtowania więzi z kontrahentem) i służą zachowaniu oraz zabezpieczeniu źródła przychodu. Bonusy obrotowe mają na celu ugruntowanie współpracy z danym klientem, poprawę sytuacji dostawcy danych produktów wobec podmiotów konkurencyjnych, a zatem znajdują odzwierciedlenie w decyzjach zakupowych klientów. W konsekwencji, przedmiotowe wynagrodzenia i premie mogą być kwalifikowane do kosztów bezpośrednio związanych z przychodami ze względu na powiązanie ze sprzedażą na rzecz danego kontrahenta i konkretną określoną wysokością osiągniętego przychodu.
Oznacza to, że zastosowanie będą miały w tym przypadku przepisy art. 15 ust. 4, ust. 4b oraz 4c ustawy.
Wydatki z tytułu wynagrodzeń premiowych za wsparcie i działania marketingowe są wypłacane w związku z czynnościami polegającymi m. in. na:

• objęciu produktów programem lojalnościowym adresowanym do ostatecznych klientów,
• zamieszczaniu informacji o produkcie w katalogach promocyjnych,
• reklamowaniu produktów na bilbordach,
• ekspozycji produktów w szczególnym miejscu i szczególny sposób,
• rozpowszechnianiu informacji o produktach celem wpływania na kształtowanie się popytu na dany produkt,
• organizowaniu różnego rodzaju akcji promocyjnych i reklamowych (np. gazetki),
• działaniach promocyjnych na rzecz nowego produktu.

Z uwagi na brak możliwości prostego przyporządkowania wskazanych czynności  do konkretnego przychodu od danego kontrahenta, osiągniętego w określonym roku podatkowym, wydatki z tytułu tego rodzaju działań marketingowych są z reguły kwalifikowane do kosztów innych, niż bezpośrednio związane z przychodami.
Ocenę tę potwierdza np. interpretacja indywidualna z dnia 8 października 2008 r. Nr IPPB3/423-1035/08-2/AJ, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wskazał, że jakkolwiek ?wynagrodzenie premiowe za działania marketingowe? o charakterze ryczałtowym może mieć w określonym czasie bezpośredni związek z poziomem sprzedaży do klienta końcowego (np. w przypadku ?ekspozycji produktów w szczególnym miejscu lub w szczególny sposób?, ?okolicznościowych akcji promocyjnych?), to nie należy tego utożsamiać z konkretnym przychodem ze sprzedaży do konkretnego odbiorcy (bezpośredniego). W rezultacie wydatki te ? zdaniem organu interpretacyjnego – należy zakwalifikować do kosztów pośrednich. Ponadto pośredni charakter kosztów z tytułu usług marketingowych wskazuje :

• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25 września 2012 r., nr IBPBI/2/423-763/12/MS;
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 5 kwietnia 2012 r., nr ITPB3/423-18b/12/AW;
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 stycznia 2012 r., nr ILPB3/423-502/11-EK;
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 marca 2014 r., nr IBPBI/2/423-253/14/PC;
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 listopada 2013 r., nr ITPB3/423-364b/13/PST;
• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 czerwca 2013 r., nr ILPB3/423-99/13-2/KS.

Reasumując wydatki ponoszone w związku z nabywaniem usług marketingowych stanowią co do zasady koszty pośrednie, ponieważ nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnym przychodem, ze sprzedaży określonych produktów,  z którym podatnik byłby w stanie powiązać odpowiadające im koszty. Tym samym, zgodnie z art. 15 ust. 4d w związku z art. 15 ust. 4e ustawy wydatki dotyczące usług marketingowych powinny być potrącalne w dacie ich poniesienia.

dr Joanna Kiszka
Konsultant podatkowy
joanna.kiszka@isp-modzelewski.pl
tel. (32) 259 71 50

Źródło: http://www.isp-modzelewski.pl/component/content/article?id=858&start=14