Miejsce zamieszkania a rezydencja podatkowa

Jedynym kryterium decydującym o powstaniu po stronie podatnika nieograniczonego obowiązku podatkowego jest miejsce zamieszkania. Jeżeli miejsce to znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, to podatnik będzie podlegał nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W myśl art. 3 ust.  1 I 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy); za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

 
Obie powyższe przesłanki powodujące ustalenie miejsca zamieszkania w Polsce mają charakter rozłączny. Wystarczające jest spełnienie choćby jednej z nich, aby uznać, że podatnik ma miejsce zamieszkania w Polsce. Miejsce zamieszkania w Polsce ma osoba, która w Polsce ma centrum interesów życiowych. Pojęcie centrum interesów życiowych od dawna funkcjonuje w doktrynie cywilistycznej jako kryterium rozstrzygające o miejscu zamieszkania, a to właśnie na podstawie przepisów prawa cywilnego dotychczas określano miejsce zamieszkania. Podobnie pojęciem tym posługują się poszczególne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jakie zawarła Polska z innymi państwami.

 
Duże znaczenie dla ustalenia, gdzie (w którym państwie) dana osoba ma miejsce zamieszkania, mają przesłanki subiektywne (zamiar danej osoby). Istnienie, bądź nie, tych subiektywnych przesłanek może być oceniane na podstawie dających się zaobserwować obiektywnie zachowań danej osoby. Nie ma jednak znaczenia rozstrzygającego oświadczenie danej osoby o jej zamiarach (tak NSA w wyroku z dnia 2 czerwca 2011 r., II FSK 165/10, POP 2011, z. 4, s. 372-374). Przykładowo osoba przebywająca w Polsce od kilkunastu lat, która zawarła związek małżeński w Polsce i ma od kilku lat tzw. kartę stałego pobytu, ma miejsce zamieszkania (dla celów podatkowych) w Polsce (tak też NSA w wyroku z dnia 23 września 2009 r., II FSK 1661/08, LEX nr 524540).

 
Oceniając, w którym z państw znajduje się centrum życiowych i zawodowych interesów osoby fizycznej, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim związki osobiste i ekonomiczne osoby fizycznej z danym państwem, wśród których istotne są więzi rodzinne, towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczna, kulturalna i wszelka inna działalność, miejsce wykonywania działalności gospodarczej i miejsce, z którego osoba zarządza swoim mieniem (tak WSA w Opolu w wyroku z dnia 10 czerwca 2009 r., I SA/Op 164/09, LEX nr 510684).

 
Zdaniem organów podatkowych, przez ?centrum interesów osobistych” należy rozumieć wszelkie powiązania rodzinne, tzn. ognisko domowe, aktywność społeczną, polityczną, kulturalną, obywatelską, przynależność do organizacji/klubów, uprawianie hobby, itp. Z kolei ?centrum interesów gospodarczych” to przede wszystkim miejsce prowadzenia działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, polisy ubezpieczeniowe, zaciągnięte kredyty, konta bankowe, itd. (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 lipca 2013 r., nr IPPB4/415-325/13-4/JK2).

 
Ustalenie ośrodka interesów życiowych, którego położenie decyduje o miejscu rezydencji podatkowej, wymaga dokonania indywidualnej oceny wszelkich okoliczności faktycznych wskazujących, z którym państwem łączą podatnika silniejsze powiązania osobiste i gospodarcze (przede wszystkim miejsce przebywania najbliższej rodziny podatnika, jego powiązania zawodowe, charakter pracy, powiązania towarzyskie, miejsce położenia składników majątku podatnika, itp.). Wszystkie te okoliczności należy rozważyć w całości, uwzględniając indywidualne postępowanie danej osoby.

 
Istotne znaczenie ma przy tym kwestia ogniska domowego.

 
Małgorzata Słomka
doradca podatkowy nr 09900
malgorzata.slomka@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 64

Źródło: http://www.isp-modzelewski.pl/component/content/article?id=906&start=13