W związku z COVID-19 jednostki, w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej, otrzymały wsparcie w postaci szeregu działań osłonowych. W grudniu ubiegłego roku na stronie Ministerstwa Finansów zostały opublikowane Rekomendacje Komitetu Standardów Rachunkowości dotyczące Sprawozdania Finansowego w czasie pandemii COVID-19 gdzie zostały poruszone ważne dla osób odpowiedzialnych za sprawozdania finansowe tematy miedzy innymi dotyczący ujęcie w księgach rachunkowych oraz prezentacja i ujawnienia w sprawozdaniu finansowym wsparcia uzyskanego w ramach Tarczy Antykryzysowej oraz w ramach innych form pomocy. Jednostki, które skorzystały z tego wsparcia ujmują w księgach rachunkowych operacje gospodarcze z nimi związane zgodnie z ich treścią ekonomiczną, aby w konsekwencji w sprawozdaniu finansowym ich prezentacja zapewniła rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki w czasie pandemii.
Zgodnie z rekomendacjami rozróżniono następujące formy wsparcia które należy odpowiednio ewidencjować:
1) dofinansowanie bezzwrotne środkami pieniężnymi,
Otrzymane w postaci środków pieniężnych dofinansowanie (podmiotowe lub przedmiotowe) do prowadzonej działalności gospodarczej stanowi przychód jednostki. Dofinansowanie to ma charakter incydentalny, dlatego równowartość otrzymanych środków pieniężnych z tego tytułu ujmuje się w księgach rachunkowych jako zwiększenie pozostałych przychodów operacyjnych w dacie dokonania tej operacji gospodarczej (wpływu środków pieniężnych), na podstawie wyciągu.
Przykład:
Jednostka w czerwcu otrzymała bezzwrotne dofinansowanie do kosztów w wysokości XXX, powinna być ujęta w następujący sposób:
-Wn Rachunek bankowy w wysokości XXX
-Ma Pozostałe przychody operacyjne w wysokości XXX.
Otrzymane przez jednostkę dofinansowanie (bezzwrotna pomoc finansowa udzielona ze środków publicznych) zaleca się zaprezentować w Rachunku zysków i strat, w jednostkach sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z załącznikiem 1, 4, 5 i 6 do ustawy, w następujący sposób:
-Załącznik nr 1: w pozycji Pozostałe przychody operacyjne jako Inne przychody operacyjne (w wariancie kalkulacyjnym w pozycji G.IV., w wariancie porównawczym w pozycji D.IV.),
-Załącznik nr 4: w pozycji C. Pozostałe przychody i zyski, w tym aktualizacja wartości aktywów,
-Załącznik nr 5: w pozycji Pozostałe przychody operacyjne (w wariancie kalkulacyjnym w pozycji F., w wariancie porównawczym w pozycji D.)
-Załącznik nr 6: w pozycji I. Pozostałe przychody operacyjne.
Otrzymana pomoc w postaci dofinansowania może istotnie wpływać na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki. Jeżeli tak jest, to jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z załącznikiem 1, 5 i 6 do ustawy, w części pn. Dodatkowe informacje i objaśnienia, ujawniają charakter oraz kwotę otrzymanego dofinansowania w następujący sposób:
-Załącznik nr 1: w ust. 2 pkt 10, jako przychód, który wystąpił incydentalnie lub ma nadzwyczajną wartość i ? według uznania jednostki ? w ust. 10, jako inne informacje, które mogłyby wpłynąć w istotny sposób na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki,
-Załącznik nr 5: w punkcie 11, jako przychód, który wystąpił incydentalnie lub ma nadzwyczajną wartość,
-Załącznik nr 6: w punkcie 4 ? jako przychód, który jest elementem struktury przychodów jednostki, wraz ze wskazaniem jego źródła i ? według uznania jednostki ? w punkcie 8, jako inna informacja, która mogłaby wpłynąć w istotny sposób na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki,
-W załączniku nr 4 nie przewidziano takiej pozycji ujawnień. Jeżeli jednak dofinasowanie to w sposób istotny wpływa na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki mikro (w rozumieniu ustawy), to zasadnym jest skorzystanie z uprawnienia przewidzianego w art. 50 ust. 1 ustawy i ujawnienie kwoty oraz charakteru tego przychodu.
2) umorzenie całości lub części zobowiązań publicznoprawnych,
Umorzona kwota w ramach pomocy skierowanej do jednostek w trakcie trwania COVID-19 jest przychodem, bowiem umorzenie zobowiązania spowoduje uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości zobowiązań. Umorzona wartość zobowiązania zwiększa pozostałe przychody operacyjne w korespondencji z kontem służącym do ewidencji zobowiązań publicznoprawnych. Podstawą zapisu jest dowód księgowy PK, a zapis następuję w dacie dokumentu informacyjnego o przyznanym zwolnieniu, otrzymanym od właściwego organu.
Przykład:
Spółka XXX została zwolnienia z obowiązku opłacenia nieopłaconych składek ZUS za okres od 1 kwietnia do 30 czerwca. Księgowanie, prezentacje oraz ujawnienie jest identyczne jak w przypadku dofinansowanie bezzwrotne środkami pieniężnymi.
3) zmniejszenie obciążeń z tytułów publicznoprawnych,
Jednostki, które skorzystały z pomocy polegającej na zmniejszeniu obciążeń z tytułów publicznoprawnych, zmniejszają w księgach rachunkowych odpowiednio wartość zobowiązań z tego tytułu. Powyższa pomoc, jest jednym z działań osłonowych skierowanych do jednostek prowadzących działalność gospodarczą w trakcie trwania COVID-19. Ujęcie w księgach, prezentacja oraz ujawnienie w sposób identyczny jak przy umorzeniu całości lub części zobowiązań publicznoprawnych czyli wartość zmniejszeń zwiększa pozostałe przychody operacyjne w korespondencji z kontami służącymi do ewidencji zobowiązań publicznoprawnych.
Przykład:
Jednostka, która złożyła deklarację na podatek od nieruchomości i następnie została objęta postanowieniami uchwały rady gminy wprowadzającej za część roku 2020 r. zwolnienie z podatku od nieruchomości.
4) udogodnienia w spłacie kredytów i pożyczek udzielonych przez bank,
Jednostki, które skorzystały z pomocy polegającej na modyfikacji warunków uzyskanego finansowania, w postaci np. odroczenie spłaty rat kredytu/pożyczki czy przedłużenia dobiegającej do końca linii kredytowej, ujmują w księgach rachunkowych od momentu obowiązywania nowych warunków umowy dotyczące jej operacje gospodarcze, zgodnie z treścią ekonomiczną zmienionej umowy kredytu/pożyczki. Oznacza to, że wartość zobowiązania z tego tytułu jest wyceniana ponownie w kwocie wymagającej zapłaty lub skorygowanej cenie nabycia. Jeżeli jednostka, zgodnie z przyjętymi zasadami (polityki) rachunkowości, stosuje rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu i sposobu prezentacji instrumentów finansowych, wówczas zaciągnięte kredyt/pożyczki ponownie wycenia się zgodnie z regulacjami tego rozporządzania. Powstałe ewentualnie różnice powodują korektę kosztów finansowych w korespondencji ze zobowiązaniami finansowymi z tytułu kredytu/pożyczki.
W Bilansie wartość zobowiązań z tytułu uzyskanych kredytów i pożyczek prezentuje się w kwocie wymagającej zapłaty lub w skorygowanej cenie nabycia. Jeżeli jednostka, zgodnie z przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości, stosuje rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych, wówczas zaciągnięte kredyty/pożyczki wycenia zgodnie z regulacjami tego rozporządzenia. Jeżeli informacja o zmienionych warunkach umów kredytów/pożyczek mogłaby w sposób istotny wpłynąć na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki, w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego, w części pn. Dodatkowe informacje i objaśnienia jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z załącznikiem nr 1 lub 6 do ustawy ujawniają tę informację w następujący sposób: Załącznik nr 1: w ust.10; Załącznik nr 6: w pkt 8. W załącznikach nr 4 i 5 nie przewidziano takiej pozycji ujawnień. Jeżeli jednak ww. informacja w sposób istotny wpływa na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki mikro i małej (w rozumieniu ustawy), to zasadnym jest skorzystanie z uprawnienia przewidzianego w art. 50 ust. 1 ustawy i ujawnienie tego faktu.
