W dniu 8 maja 2017 r. został zgłoszony przez grupę posłów projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Projektowana ustawa ma na celu przyspieszenie zwrotów VAT poprzez skrócenie terminu, w jakim organy administracji skarbowej zwracają nadpłacony podatek z 60 do 25 dni (tyle obecnie wynosi termin na zwrot VAT w trybie przyspieszonym), oraz wyszczególnienie czynności i procedur, których wszczęcie przez administrację skarbową stanowi podstawę do wydłużenia tego okresu.
Ustawa likwiduje instytucję wcześniejszego zwrotu VAT. Ponadto ustawa uniemożliwia policji, prokuraturze, CBA oraz ABW żądanie wstrzymania zwrotu VAT. Jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika (dokonywanej w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego). Jeśli jednak zwrot jest zasadny, to podatnikowi należą się odsetki za ten okres.
Dodatkowo, proponowana ustawa ogranicza możliwość administracyjnego wykreślenia podatnika z rejestru VAT w związku z prowadzeniem transakcji z podmiotami dokonującymi nierzetelnych rozliczeń podatku w celu uzyskania korzyści majątkowej, wyłącznie do sytuacji, w których podatnik miał wiedzę o tych oszustwach (dotychczas wystarczy, że administracja skarbowa uzna, że podatnik miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że takie oszustwa mają miejsce).
Jak zostało wskazane w uzasadnieniu projektu przetrzymywanie nadpłaconego VAT przez urzędy skarbowe prowadzi do nieraz drastycznego spadku płynności przedsiębiorstw. Takie działanie to nic innego jak poprawianie stanu płynności budżetu państwa kosztem płynności przedsiębiorców, a więc przerzucanie części kosztów pożyczek państwa na sektor prywatny (gdy przedsiębiorcy potrzebują dodatkowych kredytów na pokrycie luki płynności wynikającej z zatrzymanego zwrotu VAT). W ten sposób podatek od towarów i usług traci swój neutralny wobec przedsiębiorcy charakter. Otrzymywane wraz z opóźnionym zwrotem podatku odsetki mogą nie wystarczać na rekompensatę kosztów utraconej płynności.
Dodatkowym problemem jest solidarna odpowiedzialność przedsiębiorców za nierzetelnych kontrahentów. Obecne przepisy umożliwiają wykreślenie podatnika z rejestru VAT w drodze decyzji administracyjnej, gdy organ administracji skarbowej uzna, że podatnik miał uzasadnione podstawy aby przypuszczać, że jego kontrahent wyłudza VAT. W praktyce umożliwia to ukaranie rzetelnego podatnika za błąd w postaci niedostatecznej weryfikacji wszystkich dostawców, nawet ukaranie całej firmy za błąd jednego z pracowników, skutkujący zawarciem niewielkiej transakcji z oszustem. Oczywiście, przepisy prawa powinny skłaniać uczciwych obywateli do zgłaszania odpowiednim organom podejrzeń łamania prawa przez innych oraz nieuczestniczenie w procedurze łamania prawa przez dokonywanie transakcji z oszustami czy złodziejami. Niemniej o tym, czy obywatel (w tym przypadku przedsiębiorca) miał uzasadnione podstawy do przypuszczania, że jego kontrahent dopuszcza się oszustw na VAT i zawierając z nim transakcję, decydować powinien sąd, a nie naczelnik urzędu skarbowego.
Proponowana ustawa ma na celu skrócenie podstawowego terminu zwrotu VAT do 25 dni, co znacząco poprawi płynność polskich przedsiębiorstw, zwłaszcza nowopowstałych firm oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Tym samym znika instytucja wniosków o wcześniejszy zwrot VAT (którego termin wynosił właśnie 25 dni). Jednocześnie, wobec obejmowania kolejnych kategorii podatników procedurą Jednolitego Pliku Kontrolnego, który ma ułatwiać rozliczenia i weryfikację administracji skarbowej, skrócenie terminu nie powinno stanowić poważnego problemu dla prawidłowej i skutecznej pracy urzędników.
Wyszczególnienie czynności, które mogą być podstawą do wstrzymania tego zwrotu (tj. czynności sprawdzające, kontrola podatkowa, kontrola celno-skarbowa i postępowanie podatkowego) ma na celu wykluczenie takich sytuacji, w których urząd wstrzymuje zwrot, powołując się na weryfikację, ale nie nadając jej formalnego biegu i unikając różnych obowiązków, które z procedur tych czynności wynikają (terminy, informowanie podatnika itp.). Ta zmiana ma na celu ograniczenie wstrzymania zwrotów VAT do sytuacji, w których urzędnicy mają solidne podstawy do przypuszczenia, że zwrot nie jest należny i będą podejmowali faktyczne i możliwe do przewidzenia przez podatnika kroki celem wyjaśnienia sprawy.
Wykreślenie wprowadzonego niedawno przepisu, pozwalającego organom ścigania (policja, prokuratura, CBA, CBŚ) na żądanie przedłużenia zwrotu o kolejne 3 miesiące jest wyrazem przeświadczenia, że przepis ten daje tym organom zbyt silne uprawnienia i niepotrzebnie ogranicza rolę administracji skarbowej, do której powinna należeć decyzja o zatrzymaniu zwrotu.
Małgorzata Słomka
doradca podatkowy nr 09900
malgorzata.slomka@isp-modzelewski.pl
tel. 22 517 30 64
Źródło: http://www.isp-modzelewski.pl/component/content/article?id=870&start=7
